Σαν σήμερα το 1968 δολοφονήθηκε ο Martin Luther King Jr., ένας από τους σπουδαιότερους και πλέον εμβληματικούς αγωνιστές υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν πρόκειται βεβαίως για αφιέρωμα. Είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι οι περιστατικές αφορμές είναι για μη σοβαρούς ανθρώπους. Αναφέρω τον αφρο-αμερικανό πάστορα για να θυμίσω την αυταξία και αυτοτέλεια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη δεν είναι ούτε δοσμένα, βέβαια, από το θεό ούτε χαρισμένα από κανέναν άλλο. Σχηματοποιήθηκαν και κατακτήθηκαν στο διάβα τον αιώνων, επηρεάστηκαν από σχολές σκέψεις, θρησκείες και πολιτισμούς και κατέληξαν σήμερα να αποτελούν την συνισταμένη της κοινωνικής και πολιτικής προόδου της ανθρωπότητας. Η σύλληψη της έννοιας του «θεμελιώδους» ή «απαράγραπτου» ανθρώπινου δικαιώματος βρίσκεται άλλωστε σε εμβρυακή μορφή σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς.
Τα πρώτα βασικά δικαιώματα (ζωή, περιουσία, ελευθερία, κλπ.) σχηματοποιούνται στην προ Χριστού περίοδο τόσο στην αρχαία Ελλάδα και την αρχαία Ρώμη όσο και στην Αίγυπτο, Κίνα (Κομφούκιος), Ινδία (ινδουισμός, Βούδας), Ιαπωνία (ιαπωνικός βουδισμός), Μέση Ανατολή (Εβραίοι), Νότια Αμερική (Μάγια, Ίνκας). Βέβαια τα ανθρώπινα δικαιώματα τότε δεν ήταν καθολικά (δεν ίσχυαν για όλους) αλλά αυτό σχετίζεται με το επίπεδο ανάπτυξης των αρχαίων πολιτισμών και τις ιστορικές-κοινωνικές συνθήκες της εποχής.
Στην μετά Χριστό εποχή τα θεμελιώδη δικαιώματα μπολιάστηκαν στην δυτική Ευρώπη και το Βυζάντιο με τις ιουδαιοχριστιανικές διδαχές. Η ιουδαιοχριστιανική παράδοση επηρέασε βαθύτατα και τους απανταχού μουσουλμάνους καθ’ όσον ο ισλαμισμός είναι παράγωγος του εβραϊσμού και του χριστιανισμού (οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες είναι συγγενείς: ο θεός-Πατήρ των χριστιανών και ο Αλλάχ των μουσουλμάνων είναι βεβαίως ο Γιαχβέ των Εβραίων). Μέσα από την σύγκλιση αυτή δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την σύλληψη της καθολικότητας ως χαρακτηριστικού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η καθολικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως έννοια και σύλληψη, συμβαίνει με την Αναγέννηση και τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό πιάνοντας το νήμα από εκεί που το άφησε η αρχαία σκέψη (κυρίως η ελληνική και ελληνιστική). Την ίδια εποχή και λίγο μετά, στη δίνη των πρώτων ουσιαστικών και μεγάλων κοινωνικών επαναστάσεων (Αγγλία, Γαλλία, Αμερική) κατοχυρώνονται για πρώτη φορά γραπτώς τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη, τα δε σχετικά κείμενα (κυρίως η Γαλλική και Αμερικανική Διακήρυξη Δικαιωμάτων) συνιστούν πλέον κομμάτι του κοινού πολιτισμικού κεκτημένου του συλλογικού ανθρώπου.
Η σοσιαλιστική σκέψη (πρώτη η γαλλική και κατ’ εξοχήν βέβαια ο μαρξισμός) φέρνουν στο προσκήνιο της ιστορίας την εργατική τάξη, η οποία με αγώνες και θυσίες καταφέρνει να αποσπάσει και κατοχυρώσει κάποια κοινωνικά δικαιώματα (καθολική ψήφος, εργατικά δικαιώματα, ισονομία). Βεβαίως, ακόμη κι εκεί που κατακτώνται τα δικαιώματα, η καθολικότητα τους παραμένει ζητούμενο και αυτό εκφράζεται κυρίως στην Ευρώπη με το φεμινιστικό κίνημα.
Μετά την νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης και με την καίρια συμβολή της αριστερής σκέψης (με δεδομένη άλλωστε την επιρροή της αριστερής ιδεολογίας σε πλατιά τμήματα του ευρωπαϊκού –κυρίως- πληθυσμού), κατοχυρώνεται διεθνώς (με αγώνες και πάλι) η δεύτερη φουρνιά ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα λεγόμενα κοινωνικά δικαιώματα (καθολική ψήφος, ισονομία, εργατικά δικαιώματα, κλπ), για να φτάσουμε μεταπολεμικά και με την πτώση της αποικιοκρατίας και τους αγώνες των λαών του Τρίτου Κόσμου στην τρίτη γενιά δικαιωμάτων (πολιτιστικά δικαιώματα, δικαίωμα αυτοδιάθεσης, δικαίωμα στην τροφή και το νερό κλπ.).
Όλη αυτή η λαμπρή και εντελώς εκπληκτική ιστορία, που προικοδότησε την ανθρωπότητα με την μεγαλύτερη κατάκτηση του ανθρώπινου πνεύματος, ότι δηλαδή όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι και έχουν από γεννήσεως ορισμένα θεμελιώδη και απαράγραπτα δικαιώματα, αυτή η υψηλότερη βαθμίδα πολιτισμού και ανθρωπισμού που δικαιολογεί την πίστη στην δυνατότητα του ανθρώπου για το καλύτερο και στο (ουτοπικό αλλά σαγηνευτικό) ιδανικό της ευτυχίας και προόδου για όλους, αυτή λοιπόν η ανθρώπινη κατάκτηση εκμηδενίζεται σήμερα από διάφορους θρασύτατα σχετικοποιούντες και ρευστοποιούντες τα πάντα στο όνομα του όποιου φανατισμού τους.
Από τη μία οι διάφοροι φασίζοντες (και μη) οπαδοί του πλέον πατριδοκάπηλου εθνικισμού απανταχού της γης, που ντύνουν την ασημαντότητά τους με τα διάφορα πεπρωμένα και μεγαλεία της φυλής (της όποιας φυλής), κι απ’ την άλλη οι δήθεν επαναστάτες που αντιμετωπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σαν … «κατασκεύασμα» της αστικής τάξης για να μας ρίχνει στάχτη στα μάτια. Όλοι αυτοί οι συνωμοσιολογούντες αγράμματοι βάλθηκαν να μας πείσουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι εθνική υπόθεση και κάθε κρατική οντότητα πρέπει να την χειρίζεται κατά πώς εκείνη κρίνει σωστό.
Έτσι, μας ζητούν να αφήσουμε τον σφαγιαζόμενο λαό της Λιβύης να … σφάζεται με την ησυχία του και να μην ανακατευόμαστε στα εσωτερικά τρίτων χωρών. Το επιχείρημα είναι εντελώς αστείο προερχόμενο από … διεθνιστές (αχ κακόμοιρε Μαρξ, τι αίσχη γίνονται στο όνομά σου). Επίσης μας είπαν ότι δεν πρέπει να επέμβει η διεθνής κοινότητα στη Λιβύη διότι ο λαός της Λιβύης πρέπει να αφεθεί να λύσει μόνος του τα προβλήματα του με την … στήριξη και αλληλεγγύη (sic) του παγκόσμιου εργατικού κινήματος! Μα, το παγκόσμιο εργατικό κίνημα δεν βρήκε μια λέξη να πει 30 χρόνια για τον Καντάφι, που μέχρι πρότινος ως αριστερός ντεμπουτάριζε! Άσε που δεν καταλαβαίνω την στήριξη που προσφέρει στα ακρωτηριασμένα παιδιά της Λιβύης η μάζωξη στα Προπύλαια. Τέλος, μας είπαν ότι οι Αμερικανοί και λοιποί ΝΑΤΟικοί ενδιαφέρονται μόνο για τα πετρέλαια και μάλιστα στήριζαν λέει τον Καντάφι. Σωστά, έτσι είναι. Και λοιπόν; Αυτό τι σημαίνει? Δηλαδή οι Άγγλοι, Γάλλοι και Ρώσοι που στήριζαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία (γιατί δεν ήξεραν τι να κάνουν τα κομμάτια της αν τους διαλυόταν), κακώς έκαναν και επενέβησαν στα εσωτερικά της βοηθώντας τους δικούς μας ξεβράκωτους να γίνουν κράτος? Η επέμβαση του … ΝΑΤΟ της εποχής στο Ναβαρίνο ήταν λανθασμένη λοιπόν? Ίσως και να ήταν τελικά γιατί το κράτος που φτιάχτηκε είναι της ντροπής. Ας ελπίσουμε στη Λιβύη να φτιαχτεί ένα καλύτερο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου